poema - audio knjiga
Tema Gorskog Vijenca o "istrazi poturica" danas zvuči zastrašujuće ali moramo imati na umu da ona potiče iz vremena kada su
osvajački ratovi, trgovina robovima, kolonizacija i porobljavanje naroda harali svetom bez ikakvih obzira za pravdom i slobodom.
Tada su i dojučerašnja braća pod turskom okupacijom, pravoslavni i islamski Crnogorci dospeli u veliki sukob:
pravoslavni koji su vekovima živeli okupirani, želeli su oslobađenje od Turaka,
dok su islamski priznavali tursku vlast i bili deo njene okupacione sile.
Tako je sloboda jednih značila ropstvo drugih, što je dovelo do razračunavanja, to jeste, ustanak porobljenih pravoslavnih Crnogoraca
sa idejom da islamske Cronogorce koje su nazivali poturicamaponovo pokrste ili proteraju.
Sve to bi ostala samo još jedna od mnogih istorijska priča da je nije Njegoš opevao u svojoj poemi GORSKI VIJENAC sledeći
pravac evropskog romantizama u književnosti.
Njegošev pesnički dar je velik i raskošan, iako piše u običnom narodnom desetercu, njegova poezija je lirski tečna i filozofski istinski duboka, a njegove reči genijalno izražajne,
zbog čega je GORSKI VENAC postao njegovo najveće književno dostignuće.
SLUŠAJ AUDIO KNJIGU
Ja sam proša sito i rešeto
ovaj grdni svijet ispitao,
otrovi mu čašu iskapio,
poznao se s grkijem životom.
Sve što biva i što može biti,
meni ništa nije nepoznato;
što god dođe ja sam mu naredan.
Zla pod nebom što su
čovjeku su prćija na zemlju.
Ti si mlad još i nevješt, vladiko!
Prve kaplje iz čaše
najgrče su i najupornije.
O da znadeš što te jošte čeka!
Sv'jet je ovaj tiran tiraninu,
a kamoli duši blagorodnoj!
On je sostav paklene nesloge:
U nj ratuje duša s tijelom,
u nj ratuje more s bregovima,
u nj ratuje zima i toplina,
u nj ratuju vjetri s vjetrovima,
u nj ratuju živina s živinom,
u nj ratuje narod s narodom,
u nj ratuje čovjek s čovjekom,
u nj ratuju dnevi sa noćima,
u nj ratuju dusi s nebesima.
T'jelo stenje pod silom duševnom,
koleba se duša u t'jelu.
More stenje pod silom nebesnom,
koleblju se u moru nebesa;
volna volnu užasno popire,
o brijeg se lome obadvije.
Niko srećan, a niko dovoljan,
niko miran, a niko spokojan.
Sve se čovjek bruka sa čovjekom:
gleda majmun sebe u zrcalo!
Petar Petrović NJEGOŠ